Over werken in de derde levensfase
Juni/augustus 2021
Marieke Schuurman – van der Heyden
Orthopedagoog – senioren-coach
Bureau www.leef-tijd.com Utrecht
Inleiding
Naar aanleiding van een artikel over Jan Slagter: ‘Ouderen zijn actiever dan ooit’ (2021) en de zin: ’18% werkt door’ ben ik nieuwsgierig wie die 18% zijn, en vooral : ‘wat zijn hun drijfveren’?
Regelmatig wordt mij – Marieke 70 jaar - gevraagd: ‘werk je nog’?
Elke keer moet ik er weer even over nadenken wat ik zal antwoorden.
Ik werk ruim 30 jaar in mijn eigen praktijk, ik doe nu nog steeds wat ik deed, leren van wat ik doe, ik heb geen baas die mij met pensioen stuurt. Het voelt niet als werken. Ik wordt steeds gevoed door oprechte nieuwsgierigheid hoe mensen zich in hun leven ontwikkelen.
Na 17 jaar mantelzorg wil ik ook wat met de mantelzorg-ervaring doen. Samen met mijn ervaring in diagnostiek en behandeling als orthopedagoog wil ik onderzoeken waar ‘ouder worden’ over gaat, wat zijn de verhalen? Begeleidingsgesprekken met generatiegenoten/cliënten geven mij steeds inspiratie.
Ik wil mede hierdoor werken aan een positief ‘verschuivende’ beeldvorming van ‘ouder worden’ in een tijd waarin we met elkaar nog niet eerder zo oud geworden zijn.
Verkennend op onderzoek
Ik ging verkennend op zoek naar ‘drijfveren om te werken’ bij generatiegenoten in mijn eigen omgeving, ik wil hen graag ontmoeten.
Hieronder vertellen Amber, Wil, Johan, Marieke, Ruth, Noks en Gemma hun verhaal.
Zij geven aan dat zij ook benieuwd zijn naar de anderen die zich in dit artikel voorstellen.
Veel dank aan allen die spontaan meewerkten!
Amber 65 jaar
Ik ga volgend jaar met pensioen, en werk nu geleidelijk aan minder uren bij mijn werkgever.
Drie jaar geleden ben ik een filmproject gestart dat ik tot op hoge leeftijd hoop te blijven doen. Ik zie dat veel mensen zoeken naar betekenis en richting in hun leven in een sterk veranderende wereld. Films kunnen daar behulpzaam bij zijn. Zeker als mensen er met bewuste aandacht naar kijken. Ik weet dat veel films dragers zijn van universele wijsheid. Daarnaast heeft film, als unieke kunstvorm, het vermogen om mensen diep in hun ziel te raken en hen te stimuleren de beste versie van zichzelf te worden. Hierbij gaat het dan niet om uiterlijk succes, maar om het ontdekken van wie je ter diepste bent en vandaaruit naar vermogen bijdragen aan de wereld om je heen.
Ik zou niet anders kunnen dan doorgaan, ik ben daar te bevlogen en gedreven voor. Ik vraag me wel eens af of dit ooit op zal houden. Ik kijk er wel naar uit om naast dit project (als ik met pensioen ben) meer tijd voor mezelf en mijn dierbaren te hebben. Verder gewoon maar kijken wat er op mijn pad komt en voor het overige, cursussen volgen, onder meer op het gebied van (film) kunst, veel meer bewegen en in de natuur te zijn.
Wil 71 jaar
Na mijn pensioen ben ik ‘een beetje’ blijven werken. Ik heb in positieve zin een dimensie erbij gekregen, er is meer diepgang gekomen. Ik heb meer dan ooit iets te bieden.
Ik doe heel graag waar ik zin in heb, veel komt vanzelf op mijn pad. Ik hou van vrij en in beweging zijn. De verbinding met de ander zoeken. In het begeleiden van mensen wil ik met hen meelopen, bij hen zijn als zij hun comfort-zone verlaten. Veiligheid. Ontmoeting en ontwikkeling.
In mijn loopbaan heb ik mij verdiept in dromen (Junginstituut, dromengroep Zwitserland). Mensen komen naar mij toe om hun dromen te bespreken. Ik maak hiervoor een nieuwe website. In deze andere levensfase vind ik het ook belangrijk om vrije tijd te houden. Ik volg de uitspraak van Edith Eger: ‘Doe je mooiste jurk aan, ga naar buiten’. Het leven lijkt lang, maar is veel korter dan je denkt.
Johan 67 jaar
Mijn werkleven speelde zich af in de theaterwereld. Als organisator heb ik middenin de meest gekke en creatieve processen gestaan.
Nu kan ik kiezen om alleen maar te tennissen en te tuinieren, maar mijn drijfveer om te (blijven) werken is om mezelf wakker te houden, in verbinding te blijven met m’n omgeving, en uitdagingen te zoeken zodat ik me mezelf kan blijven ontwikkelen. Dit doe ik nu in duurzaamheidsprojecten, bestuurswerk en coaching.
Werken betekent voor mij: dingen neerzetten in de samenleving en in m’n omgeving. Gestalte geven aan m’n organisatorische kwaliteiten en vaardigheden waar ik zodanig in thuis ben dat ik er (als de situatie dat toelaat) geld voor wil/kan vragen. Op die manier is het ’t werk wat ik eigenlijk altijd al deed.
Marieke 69 jaar
Mijn werkzame leven speelde zich af in het domein van welzijn en zorg. Ik heb heel veel ontwikkelingen meegemaakt in dit vakgebied.
Ik wil zelf bewust blijven van deze ontwikkelingen rondom het proces van ouder worden; mijzelf blijven triggeren en inspireren. Ook wil ik nog graag een bijdrage leveren aan de emancipatie en beeldvorming van en rondom ouderen in onze maatschappij. Bewust ouder worden, nadenken over deze bijzondere levensfase. En te leren omgaan met de veranderingen in de samenleving en bij jezelf.
Voor een deel doe ik hetzelfde werk wat ik al deed, soms betaald en soms onbetaald. Nu veel meer in uitvoerende zin en directe betrokkenheid met anderen. Het is heerlijk dat er een beroep op je gedaan wordt om volwaardig mee te denken, en jezelf te blijven ontwikkelen in verbondenheid met je leeftijdsgenoten en voor de toekomst voor onze kinderen.
Onderwijskundige
Ik wil mijn werk graag voortzetten zoals ik dat tot nu toe deed.
Ik wil in mijn werk mijn motivatie en mijn gedrevenheid op anderen overbrengen . Waarbij ik een methode toepas waardoor veranderingen kunnen optreden. Hiermee heb ik in mijn werk bereikt dat binnen de gezondheidszorg beroepsbeoefenaren in de eerste en tweede lijn beter met elkaar zijn gaan samenwerken.
Bewustwording van de eigen taak en de taken van de anderen zijn duidelijker geworden. Hierdoor is een betere communicatie en betere samenwerking ontstaan. Bij deze projecten stond altijd de patiënt centraal.
Noks 73 jaar
Ik heb me nooit afgevraagd of ik nog werk, het ging vanzelf. Ik heb altijd gewerkt, ook met kinderen.
Ik ben met mijn 63e gestopt met betaald werk, omdat ik de stichting IHBV (Instituut Hoogbegaafdheid Volwassenen) had mede-opgericht, ik het daar zo druk mee had, en ik het me financieel net kon veroorloven. Ik werk daar als vrijwilliger, de eventuele verdiensten gaan naar het IHBV. Daarnaast heb ik een klein beetje inkomsten uit eerder geschreven boeken en schrijf ik (onbetaald) blogs. Ik heb nog veel schrijfplannen.
In mijn werk wil ik iets zinvols betekenen voor anderen, maatschappelijk betrokken zijn, mijn ervaring en talenten zo veel mogelijk benutten. Niet alleen lezen en kennis tot me nemen, maar ook wat uitdragen. Daarmee wil ik genieten van een grote diversiteit aan ervaringen en mensen en daar veel van leren.
Het verschil met mijn werk voorheen is inhoudelijk iets anders, maar het soort werk komt overeen: bezig met projecten, kennis verzamelen, deskundigen bijeen brengen, kennis overdragen. Toen op het gebied van arbeid en gezondheid, nu op het gebied van hoogbegaafde volwassenen en senioren.
Gemma 69 jaar
Ik vind het fijn om actief te zijn, nieuwe mensen te ontmoeten en nieuwe dingen te leren.
Ik wil in mijn werk een bijdrage leveren aan de maatschappij, mijn kennis daarvoor inzetten en me blijven ontwikkelen.
Mijn huidige werkzaamheden zijn anders dan voorheen, maar de opgedane ervaringen en vaardigheden blijven inzetbaar. Jong leert van oud, en als oudere kan ik weer van jongere mensen leren. Daar word ik blij van.
Bespreking
Overeenkomsten in deze verhalen lijken het werken vanuit verlangen om met je werk een bijdrage te leveren aan een betekenisvol doel, iets wat groter is dan jijzelf (Jacky van de Goor 2020, Wrzesniewski 1997) .
Als we kijken naar de top-10 NWS (Natuurlijke WerkStijl) drijfveren en hun ‘tegengestelde’ drijfveren (Monsieurs 2015), komen thema’s naar voren als: autonomie, zelfzeker zijn, begrijpen, genieten van het hier en nu, en zelfredzaamheid.
Terwijl ik dit schrijf, ervaar ik dat de beschrijvingen van mijn generatiegenoten voor mij bijzonder zijn, omdat ieder eigen woorden kiest voor een eigen proces, en omdat de bovengenoemde literatuurverwijzingen daar onvoldoende recht aan doen.
Ik krijg inspiratie van jullie verhalen en ben er trots op dat ik jullie allen dichtbij kon/kan ontmoeten.
Hartelijk dank aan allen die meewerkten aan dit artikel:
Amber de Rooij – psycholoog - https://filmsandflourishing.nl/
Wil de Meer – www.supervisiecoachingadvies.nl
Johan van der Kooij – www.johanvanderkooij.nl
Marieke van Gemeren – senioren-coach/trainer
Ruth Hammelburg – www.coachingandeducation.nl
Noks Nauta - https://www.noksnauta.nl/
Marieke Schuurman – van der Heyden – www.leef-tijd.com
Verder lezen
Omroep MAX-baas Jan Slagter: ‘ouderen zijn actiever dan ooit’, interview ABP serie ‘Bekend met pensioen’, geplaatst op LinkedIn door uitzendburo 65 plus. 21-05-2021
Vraag het onze wetenschappers: zingeving na het pensioen, Huijg Josanne, psycholoog en senior onderzoeker; artikel nav videoserie Leyden Academy: ‘vraag het onze wetenschappers’ , geplaatst op LinkedIn in door Leyden Academy. 18-06-2021
Ontdek je werkelijke talenten, in 3 stappen naar voldoening en succes in je job; voor iedereen die werk wil maken van zijn werk; Monsieurs, Peter; Pontis Management School (PMS), 2015 , bravenewbooks.nl , drijfveren natuurlijke werkstijl blz. 29 - 40
Jobs, Careers, and Callings: People’s Relations to their work’ Wrzesniewski Amy, McCauley C., Rozin P., Schwartz B., Journal of Research in Personality, 31 (1), 21-33 Besproken in: Je leven in één herinnering, een verrassende zoektocht naar zin, Goor Jacky van de, ten Have, 2020, blz.23 - 25